Σπήλαια

Στην Κρήτη υπάρχουν πάνω από 5.000 σπήλαια. Πρόκειται για ένα μοναδικό και εύτρωτο τμήμα της φυσικής μας κληρονομιάς, το οποίο πάντα προσέλκυε το θαυμασμό των ανθρώπων. Στο σημείο όπου συναντιούνται το παρελθόν με το μέλλον εντοπίζονται σημαντικά αρχεία από την ιστορία της γης. Τα σπήλαια περιέχουν σημαντικές πληροφορίες για την ανάπτυξη των ανθρώπινων πολιτισμών, την πανίδα καθώς και για τη δημιουργία του τοπίου και τις επιδράσεις της αλλαγής του κλίματος και του περιβάλλοντος.

Στην Κρήτη υπάρχουν γύρω στα έξι επισκέψιμα σπήλαια, τα οποία μπορεί να επισκεφτεί κανείς χωρίς κίνδυνο με εξειδικευμένους ξεναγούς. Στα φυλλάδιά μας παρουσιάζονται ωστόσο και εκείνα τα «παρθένα» σπήλαια. Εάν θέλετε να ανακαλύψετε παρθένα σπήλαια, παρακαλούμε τηρήστε τις παρακάτω βασικές αρχές: ποτέ μην μπαίνετε μόνος σε ένα σπήλαιο. Επίσης απαιτείται κάποιος βαθμός εμπειρίας, κατάλληλος εξοπλισμός και μεγάλη προσοχή. Θα πρέπει επίσης κανείς να διαθέτει και κάποιο βαθμό εξοικείωσης με αυτά τα εύτρωτα φυσικά φαινόμενα. Καθένας που επισκέπτεται ένα σπήλαιο θα πρέπει να ενστερνίζεται τους παρακάτω τρεις βασικούς κανόνες:
1ος κανόνας:
Μην καταστρέφετε τίποτα!
Μην πειράζετε τους σταλακτίτες ή τους ασβεστολιθικούς σχηματισμούς, μην χαράσσετε «επιγραφές» στα τοιχώματα σπηλαίων, μην σκοτώνετε τίποτα και προσέχετε μην ξυπνήσετε τα όντα σε χειμερία νάρκη (νυχτερίδες).
2ος κανόνας:
Μην παίρνετε τίποτα μαζί σας!
Μην αποκόβετε τίποτα για να το πάρετε μαζί σας ως «σουβενίρ». Τυχόν «ανακαλύψεις» αφήστε τις εκεί που τις βρήκατε και αναφέρετέ τις στις Αρχές. Απαγορεύονται οι ανασκαφές σε ιζήματα μπροστά και μέσα στα σπήλαια (νόμοι για την προστασία κληρονομιάς).
3ος κανόνας:
Μην αφήνετε τίποτα πίσω σας!
Μην ανάβετε φωτιά μπροστά σε εισόδους των σπηλαίων (ο καπνός εισέρχεται μέσα στη σπηλιά). Μη χρησιμοποιείτε πυρσούς ως πηγή φωτός σχηματισμός καπνιάς). Να μην αφήνετε ποτέ εκεί τα σκουπίδια σας.

Οι είσοδοι των παρθένων σπηλαίων είναι μικρές και στενές. Δεν πρόκειται για ξεκομμένους σχηματισμούς, αλλά σχεδόν πάντα για τμήμα ενός μεγάλου καρστικού συστήματος με το οποίο αποτελούν ένα σύνολο.

 

Στην εικόνα φαίνονται σταλακτίτες «εν ενεργεία» στο σπήλαιο Γεράνι, βλ. σχετικά και το φυλλάδιο 244-08. Ο σταλακτίτης είναι ένας ασβεστόλιθος που κρέμεται από την οροφή σπηλαίου. To αντίστοιχό του, ο σταλαγμίτης δημιουργείται στο δάπεδο σπηλαίου. Και οι δύο ονομασίες προέρχονται από το ελληνικό «στάλαγμα» (που είναι το ίδιο με το «σταλαγμός» που σημαίνει «σταγόνα»).
Φωτογραφίες: Μαρία Ελευθερία.

Φυλλάδια

 

γεωγραφικός πίνακας

 

Προϊστορικό αίνιγμα
[KRITKO Panorama; 25: 35-59, 2008] Τα βραχογραφήματα του Ασφένδου και οι πρώτοι Κρητικοί

 

010-04/G - Εκδρομή στο σπήλαιο των Ζωνιανών(Σπήλαιο Σφενδόνη)    238-08/G - Οι θαλάσσιες σπηλιές στον κόλπο του Γερανιού    310-09/G - Σπηλιά με εγχάρακτα σχέδια στο χωριό Ασφένδου / Σφακιά (νότια Κρήτη):βραχογραφίες από τη νεολιθική εποχή της Κρήτης
(6500 – 5500 π.Χ.)
   375-12/G - Η εξερεύνηση του σπηλαίου της Περιστεράς παραμένει μία πρόκληση     500-14/G - Σπήλαιο «Χωστό Νερό»